Jun 18, 2008

Lựa chọn...




Có lần, tôi đứng lâu trước ngã ba. Bạn ngồi ở đằng sau, sốt ruột nói, “mẹ, đèn xanh kìa, sao mẹ không đi ?”. Đèn đỏ lần nữa, và thêm một lần xanh. Tôi chạy thẳng.

Rẽ trái một quãng, là nhà của một cô giáo mà tôi đã liên lạc trước, người sẽ dạy cho bạn tôi học lớp một trước khi vào lớp… một. Tôi đã đến đó, nhìn những bạn trẻ cùng lứa, hay nhỏ hơn bạn đang lả mồ hôi, cắn môi rèn những dòng chữ đầu đời, làm những bài toán đầu đời dưới ánh đèn xanh xao. Nơi này, mùa hè của bạn sẽ đi qua, cùng với cô giáo, bút, tẩy, những con chữ…

Nhưng chiều nay tôi không đưa bạn đến với cô giáo. Lần thứ hai tôi lỡ hẹn, lần đầu là nửa năm trước, lúc đón bạn từ nhà trẻ, tôi thấy một bạn gái đang ngồi bẹp dưới chân mẹ, khóc tỉ tê. Người mẹ cũng trạc tuổi tôi, phân trần “con bé không chịu đi học chữ…”. Tôi bỗng liên tưởng bạn ngồi khóc dưới chân mình, trong buổi chiều mai, khi bạn biết tôi đến trường chỉ để chuyển bạn đến một trường học khác. Tôi bỗng thấy sợ, không phải sợ những giọt nước mắt tủi hờn kia mà tôi sợ mình không an ủi được một đứa trẻ, tôi có gì để giải thích một cách dễ hiểu nhất, tại sao nó phải đến trường, học những thứ mà gần một năm sau nó mới phải học ?

Hôm đó tôi cũng dừng lại ở ngã ba, ngẩn ngơ để rồi đi thẳng. Tôi yêu những ngã ba, ngã tư vì chút thời gian ít ỏi mà chúng dành cho tôi, để nghĩ, chọn lựa, đắn đo. Tôi cảm ơn ông già bán dạo bên vỉa hè. Một chiều nào ông dựng chiếc xe đạp treo những con diều nhiều màu rực rỡ.

Những cánh diều nhắc nhớ. Cánh đồng. Bờ vườn. Những cuộc chơi vô tận. Những đứa bạn gầy nhom nghèo khó thuở thiếu thời. Lớn lên tôi vẫn không tin là có thiên đường nào tuyệt hơn những mùa hè ngày trẻ dại. Từ khi tôi mang bạn theo bên đời, bắt đầu dành dụm cho bạn, vài lần bỗng buồn hiu, tôi không làm sao để dành được cho bạn cái tuổi thơ hoang dã ngọt ngào của chính tôi xưa.

Tuyệt vọng hơn, tôi phải tham gia hủy hoại thiên đường của riêng bạn. Nhỏ nhoi thôi, chỉ là những món đồ chơi bị vặn vẹo rã rời, bộ phim hoạt hình với cuộc rượt đuổi triền miên của mèo chuột, những cuộc đi công viên vào cuối tuần bắt tay với… khỉ, và lăn lóc vào bãi cát bên kia đường, bắt chuồn chuồn, cào cào trên những vạt cỏ ống… Nhỏ nhoi, và đơn điệu, nhưng rồi một ngày tôi nhận ra, bạn cần học, như tất cả bạn bè của bạn đang sấp ngửa học, như những thần đồng biết chữ tuổi lên bốn, lên năm.

Tôi toan tính đẩy bạn đến một lớp khác, và học những thứ mà tôi không chắc là có ích cho đứa trẻ bảy tuổi. Những đứa trẻ luôn học vì sự tự hào của cha mẹ, nhưng bạn học vì tôi thấy tất cả trẻ con đều… học. Tôi biết là bạn sẽ khóc, giãy giụa, ì ra không chịu đi. Như ông luận sư Osho trong cuốn sách mà tôi đọc. Sau này, bạn nói, vì mẹ ép buộc tôi, nên tôi mới đi học, chứ tôi chẳng muốn học chút nào.

Tôi nói riêng với cô giáo, con trai tôi không cần giỏi, chỉ cần nó nhìn thấy chữ không bật ngửa ra vì lạ. Bạn không cần giỏi vì sự hãnh diện của tôi. Bao giờ bạn cảm thấy hãnh diện vì sự giỏi giang của chính mình, bạn cứ học sáng, học trưa, học chiều, học tối. Hồi cô giáo mẫu giáo phàn nàn rằng bạn học không tốt, tôi ngoác miệng ra cười, chuyện đó bình thường thôi. Tôi không phổng mũi vì bạn giỏi giang hay buồn bực vì bạn chậm chạp. Học giỏi, điều đó tuyệt. Nhưng không giỏi cũng không sao.

Như vậy thì mình cũng phóng khoáng lắm, tôi tự thuyết phục mình. Đôi lần tôi đứng lại nhưng cứ bị ai đó đẩy đi bởi một câu nói vô tình, “thằng con mình biết đọc báo rồi…” hay “bạn nó đứa nào cũng biết chữ…”. Cô giáo và bà mẹ đang cố hợp tác làm nên những thần đồng. Và nền giáo dục ôm chúng vào, miệng cằn nhằn nhưng lòng vui sướng. Bởi chỉ những thần đồng mới có thể vừa cõng đá vừa bước trên gai nhọn, để đến trường học. Tôi sợ bạn sẽ bị bỏ lại đằng sau. Rẽ trái dường như là ngược chiều, nhưng người ta đi nhiều, đi mãi thành ra quen, thành ra đúng, thành một dòng chảy không sao ngăn được. Nó khiến người ta phải trôi theo. Nhưng cái ngã ba chiều nắng lạt đã cho tôi thêm ba mươi giây để nghĩ. Bỗng dưng tôi cảm giác, cuộc lựa chọn này không cho riêng bạn, mà còn cho chính tôi. Giữa một bà mẹ và một bà mẹ hãnh tiến. Giữa bà mẹ và bà mẹ yếu đuối. Và sự yếu đuối này sẽ trả giá bằng tuổi thơ bị vắt kiệt của bạn, với tấm giấy khen và năm ba cuốn sổ trắng bạn mang về, những thứ bạn đánh đổi cả thời thơ ấu.

Đường về ngược gió. Tôi ghé mua một con diều, bãi cát trước nhà không biết có đủ rộng cho cánh diều này bay lên chiều nay ? Bạn mừng rỡ. Ông già cũng mừng. Cả ngày ông chưa bán được con diều nào. Cũng như những đứa trẻ, ông cứ ảo tưởng mùa hè là con nít được chơi, chơi bất tận.

Nhưng ở thành phố này, những mùa hè như thế đã không còn nữa…






22 comments:

  1. Anonymous6/18/2008

    Cuộc hành trình còn dài lắm em, không chỉ có những con chữ!

    ReplyDelete
  2. Cô Tư ! Em lớn lên cũng thiếu những cánh diều đó nên giờ thấy mình yếu đuối biết bao . Có những thứ không thể lấy lại được nếu qua rồi . Nên thôi chắc cô Tư phải tìm cách dung hòa giữa 2 bên rồi .hihi.
    Giờ em chỉ tiếc là ko biết thả diều để còn chỉ cho thằng em 8 tuổi cũng đang chật vật đây . hihi.

    ReplyDelete
  3. Tôi còn chút may mắn hơn bạn Boo ở đây, còn biết làm diều và thả diều nữa. Làm diều khó nhức là đoạn cột dây lèo, ko khéo là nó cứ quay vòng vòng vòng trước khi nhào đầu xuống đất. Bữa nao cần, rãnh tui chỉ cho ban Boo :).

    Cảm ơn chi Tư đã chia sẻ tâm tư với ng bạn nhỏ của chị. Chúc bé mau thấy chữ mà ko bật ngữa ra quên mùa hè là gì.

    Thân.

    ReplyDelete
  4. Cảm ở chị Tư về những lời tâm sự này. Tôi cũng sắp sửa có lựa chọn cho "bạn nhỏ" ở nhà tôi và tôi quyết định là "bạn nhỏ" sẽ có một mùa hè tuyệt diệu được đi tắm biển, vui chơi chứ không học trước con chữ. Chúc các quý vị phụ huynh khác cũng có những quyết định tốt cho bạn mình.

    ReplyDelete
  5. Anonymous6/18/2008

    hên quá, tui cũng hưởng một thời con nít hoang dã và ngọt ngào như chị, và đám "bạn" tui sau này cũng thế, tụi nó đáng được như vậy mà :->

    ReplyDelete
  6. Anonymous6/18/2008

    I feel so lucky to be an Aussie.
    I can speak freely, I can think freely and I can write freely.
    No such kind of firewall.

    Viva freedom!

    ReplyDelete
  7. Ui, gọi con bằng "người bạn nhỏ"! Rất, rất...
    Cánh diều thơ trẻ
    Không biết, cánh diều mua cho "bạn lớn" hay "bạn nhỏ" đây?
    Chúc chị Tư vui!

    ReplyDelete
  8. Mình cũng có con chắc là bằng tuổi "bạn" của Tư, và cũng đang cùng "mối lo" về tuổi thơ "sẽ bị đánh cắp" của con ! nhưng chắc Tư còn hơn mình ở chổ, còn có một khoảng đất không lớn nhưng cũng có thể cho "bạn" của Tư bay bổng theo cánh diều ! con mình ở thành phố, ngột ngạt giữa các cao ốc và tiện nghi "văn minh" và có thể cả sự "hãnh tiến" của cha, mẹ chúng ! Nhưng không biết rồi mình có dám đi thẳng như Tư không, hay lại theo mọi người rẽ trái ! hu,hu !!!

    ReplyDelete
  9. Anonymous6/19/2008

    Mượn ngay cô 4 bài ni mang về cho con gái coi. Chắc nó sẽ tự tiện mang cho con em họ và mấy đứa bạn nó coi luôn. Chắc không sao?

    ReplyDelete
  10. Anonymous6/19/2008

    Have you ever felt being betrayed?
    Your parents had "fought for freedom" and now you can not enter to your own blog.

    The communists are scared of you: your voice; your notes; your everything.

    That is the reason why they put firewall to your blog.

    Shame on communists. They're disgrace.

    ReplyDelete
  11. Anonymous6/19/2008

    Chắc sau này người bạn đó sẽ cảm ơn Trời đã ban cho "hắn" một người mẹ không hãnh tiến, không ngạo nghễ

    ReplyDelete
  12. Anonymous7/01/2008

    "bạn nhỏ" sẽ buồn vì khi vào lớp 1, tất cả đều đã biết chữ, chỉ còn riêng nó chưa biết (dù rằng không bật ngửa). Cô giáo sẽ suốt ngày la nó là dốt, là học sinh kém, lười...Lớn lên 1 chút, hậu quả của sự chán nản vì luôn là học sinh "hư" (dù nó không hư và rất cố gắng) là chán học, bỏ đi chơi...Biết làm sao đây?

    ReplyDelete
  13. Anonymous7/02/2008

    Mùa hè, đã mãi xa... Hè mấy năm trước, em chẳng bik học thêm là gì, mải lo chơi, mãi lo tận hưởng một mùa hè sắp đến... Ai dè, năm nay lên lớp 12, học quá chừng <(^_^)> Chỉ dc nghỉ sáng thứ năm, chiều thứ sáu, chiều chủ nhật... Ít quá phải ko chị... Nghĩ về những mùa hè sắp tới mà đắng đót buồn...

    ReplyDelete
  14. Anonymous7/04/2008

    Doc bai nay thay that vong qua vi van phong cua chi Tu phai nhat di nhieu. Hoi thiet chi Tu co cam long ko khi ma dua con cua minh co nhung mua he soi dong nhung lai la dua duy nhat bat dau lop 1 ma ko biet viet chu??? Chi tiet "ngoac mieng ra cuoi" cung la 1 chi tiet qua u* len^ gan^. Ko 1 nguoi me nao co the cu xu nhu vay ca???

    ReplyDelete
  15. Quyen cua ban. Chuc nhe nhang !

    ReplyDelete
  16. Anonymous7/07/2008

    hok bit, la` ta^m su chan that cua 1 nguoi me thi` lam` j ca^n` de^n' "van phong"??? lop 1 lam j? hok phai~ de hoc chu~ sao??? co' luat nao noi trc khi hoc chu~ phai bit chu~ hok??? vay thi "ranh~" wa roi! co' can` phai đanh' đoi~ tuoi tho* con minh voi viec "lang~" nhu vay hok??? con nua, nguoi doi` cu' bon chen, tranh gianh` nhau danh hieu nay` no đa~ đanh`, sao con` gan' cho 1 dua be chi~ moi' mau giao??? co' wa' đang' hok??? thiet tuc cuoi!
    lam` cha me, neu ai cung bat con minh phai hang nhat, thi voi may' ti~ nguoi tren the gioi, se co' bao nhiu nguoi hang nhat đay(?!)
    ai cung trai wa 1 thoi tho au, tui nghi~ ban~ than ban phai hiu~ chu'!

    ReplyDelete
  17. Anonymous7/07/2008

    chi Tu a`, yeu chi nhiu! ^^

    ReplyDelete
  18. Anonymous7/08/2008

    Hi Tư,
    Nếu không vào được blog, hãy vượt firewall bằng cách truy nhập qua trang web này:
    http://www.worldproxy202.com
    Chia sẻ với Tư, tôi cũng có bé vào lớp 1 năm nay. Thấy người ta xui mình chạy con vào lớp chọn mấy vé, tôi thây kệ. Tại sao VN mình học rõ lắm mà vẫn dốt nhỉ. Tôi biết rồi, vì có cô em họ chạy công chức mất tới 80 triệu. Mất tiền rồi họ phải "gỡ" lại chứ. Và do vậy, các biến thái của giáo dục phơi ra. Chưa biết chữ đã thi tuyển vào lớp chọn. Thi gì nhỉ? Viva giáo dục Việt Nam. Ah, đang còn trống 1 chân thứ trưởng Bộ GD đấy, Tư thấy có ham không?

    ReplyDelete
  19. Anonymous7/09/2008

    HỌC HÈ ?
    Luật đi đường: đèn xanh- đi, đèn vàng- chuẩn bị dừng, đèn đỏ- dừng lại.
    Đời học trò: đi học là đèn xanh, thi cử là đèn vàng, nghỉ hè là đèn đỏ.
    Học hè là vượt đèn đỏ. Đơn giản vậy mà nhiều người cứ hiểu đèn đỏ là đi ... trước, nghỉ hè là ... để học hè ? hic!
    Thằng cu nhà mình, trí tuệ ở mức trung bình, có học hè năm nào đâu mà vẫn đậu đại học -22 điểm-
    Tớ chúa ghét hai từ “học hè” cũng như ghét những người vượt đèn đỏ. Nhưng lại thấy thương hại những bà mẹ cho con đi học hè và thương những bạn nhỏ nhễ nhại mồ hôi trong những lớp học hè.
    Mùa hè là để trẻ con chơi. Có thể cho con bạn tham gia những môn nó ưa thích như võ, vẽ, múa, bơi lội, đánh cờ ... có thầy giáo hướng dẫn với thời lượng nhất định trong tuần (tôi không dám dùng từ học hè ở đây vì sợ hiểu lầm là bắt buộc trẻ đi học mùa hè).

    ReplyDelete
  20. Anonymous7/09/2008

    Bài học thuộc lòng tặng Bạn Nhỏ:

    VỀ LÀNG

    Lâu nay mới trở về làng
    Lòng em khoan khoái nhẹ nhàng xiết bao
    Đàn chim trên ngọn cây cao
    Thấy em hót một bài chào líu lo
    Đường quê khấp khểnh mấp mô
    Chẳng quen với guốc các cô học trò
    Có dăm chú bé chăn bò
    Thấy em là lạ tò mò đứng trông
    Em đưa mắt ngắm cánh đồng
    Mấy con cò trắng bay tung lên trời
    Nắng vờn trên cỏ xanh tươi
    Gió đùa những chiếc lá rơi ven đường
    Lắng nghe tiếng gọi quê hương
    Lòng em như có muôn đường tơ rung !

    ReplyDelete
  21. Hay quá chị ơi. "Giữa một bà mẹ và một bà mẹ hãnh tiến. Giữa bà mẹ và bà mẹ yếu đuối" - thích đọc từ của chị Tư sử dụng. Có rất nhiều điều, trong thực tại, mình biết là rẽ trái, nhưng vì người ta cứ đi thành đa số, mình không rẻ thành ra thiệt thòi. Cứ vậy, đấu tranh để rồi cuối cùng cũng bị cuốn theo. Để rồi day dứt.

    ReplyDelete