Aug 16, 2007

Cấm…


Chữ cấm gồm một nguyên âm và hai phụ âm. Trẻ mẫu giáo, đến lớp lá, là biết đánh vần â mờ âm cờ âm câm sắc cấm. Chữ này dễ nói. Có lẽ do vậy mà anh nhà nước thích nói cấm, như thích “quán triệt sâu sắc”, thích “tập trung chỉ đạo”, thích “phát triển vươn lên tầm cao mới”…

Vừa rồi, anh Cần Thơ nói “cấm”… xe lôi. Lần này cấm thiệt. Lúc trước cấm... thể nghiệm, cấm... thăm dò ý kiến dân thôi. Còn nhớ, khi đó dân cự quá, nhà báo cự quá, tới nhà thơ vốn dĩ mơ màng mây gió còn nhảy ra cự… Nhưng anh vẫn thì "lập trường vững vàng" (cũng là một cụm từ yêu thích). Cấm. Cấm tiệt. Cấm mất tăm mất dạng.

Có nhiều lý do, anh nói xe lôi làm mất vẻ mỹ quan đô thị, rối rắm hệ thống giao thông, trật tự công cộng quá đi, quê mùa, nhếch nhác quá đi. Những thành phố khác như anh Sài Gòn, hay xa mút chân trời như anh Cà Mau cũng cấm xe lôi, xe vua, xe ba gác rồi. Bề thế, hoành tráng nhất miền Tây Năm Bộ như Cần Thơ ta đây, chẳng lẽ chịu thua sao ?

Đố ai tìm ra được một chỗ sai nào trong hệ thống lý lẽ đó. Chặt chẽ và hợp lý. Hẳn khi ban hành cái lệnh cấm này các anh đã ngồi lại với nhau, bàn bạc nhiều lần, tốn nhiều giấy để in các tài liệu có liên quan, chi phí nước khoáng để cãi nhau cũng bộn, được sự đồng thuận hết cấp ủy dưới lên tới cấp ủy trên. Nhưng trong tất cả cuộc họp bàn đó, hình như thiếu vắng sự có mặt của mấy ngàn lao động hành nghề xe lôi, của hàng chục ngàn dân đang sử dụng dịch vụ này, của hàng ngàn người, nhiều trong số đó là người già và trẻ con, chỉ biết ngó vào chiếc xe lôi mà no mà đói.

Chắc chắn, nếu có cuộc họp đó, cái anh ghi biên bản sẽ mỏi… rụng tay luôn. Và xấp biên bản sẽ dày như hồ sơ… xây dựng cơ bản.

Ta thấy gì trong đó ?

Ý kiến anh Nguyễn Văn A, thợ mộc ở phường X quận Y : tui không thích cấm xe lôi vì tui không thể mua tấm ván ép mà phải gọi điện thuê nguyên chiếc xe tải dù nhỏ nhưng giá thuê sẽ không nhỏ chút nào với giá xăng chớp mắt là thấy lên vùn vụt.

Ý kiến của chị Trần Thị B bán quán cơm bình dân nổi tiếng ở đường Danh Nhân : Rồi tui chở rau củ, thịt thà từ chợ về nhà bằng gì hả trời ?

Ý kiến của chú Lý Hoàng C nuôi heo trong hẻm Cây Lứt : Mấy ông tính sao chớ, không lẽ tui kêu taxi chở cám sao ? Mà, hẻm nhà tui hẹp đến nỗi gặp mấy người bụng bự giữa đường còn ngại, làm sao xe nào vô được đây ?

Ý kiến của Bé Mén, học lớp 4 trường Anh Hùng Dân Tộc : con thích xe lôi vì đi xe lôi từ nhà tới trường chỉ tốn có một ngàn đồng, con còn dư lại một ngàn để mua… cà rem.

Anh xe lôi thì không nói nhiều, từ đầu tới cuối buổi ngồi se cái nón bạc màu trong tay, trên khuôn mặt cháy nắng đen đúa buồn lo rối bời. Tơi tả trong lòng là học phí cho con trẻ, là thuốc thang cho mẹ già, là người vợ đang oằn mình tảo tần với gánh chè, gánh cháo. Anh nghẹn lời hỏi : “rồi tụi tui biết sống bằng gì ?”.

Giả sử, có cuộc họp đó, thì anh thư ký sức mấy mà ghi vào biên bản cái giọng nói run rẫy, chua xót, lo âu, hẫng hụt của anh xe lôi. Làm sao, có ngôn ngữ nào (mà anh biên bản thì rất hạn chế ngôn ngữ cuộc đời, khả năng diễn đạt hành chánh anh có, ngôn từ kêu, sáo, tha thướt trên đầu cây ngọn cỏ anh có, nhưng chúng không thể gắn vào miệng dân đen) để nói lên cái cảm giác đau ứa ra khi ngồi để người ta bàn tán, định đoạt công việc, chén cơm, manh áo, sinh mạng của người thân mình, tương lai của con mình. Người bênh vực thì ai cũng có tình có lý nhưng miệng không thép không gang. Người có quyền quyết định thì khăng khăng chữ “Cấm !”.

Bởi vì chữ này dễ nói hơn 'sửa sang", "chỉnh trang", hay "lập lại trật tự". Lại nhớ, mấy chữ “nhà nước của dân do dân và vì dân” anh cũng hay nói lắm, chứng tỏ anh cũng thích lắm. Hai chữ, cụm từ anh thích như nhau nhưng ngôn ngữ tiếng Việt trong trường hợp này chắc không cho phép anh nói cùng một lúc.

Và tôi ước gì có cuộc gặp nhau, trong biên bản hẳn sẽ có tên tôi, Hà Há Ha, nghề nghiệp lạ đời, sống ở cuối trời, hôm nay đứng trước anh mà nói rằng, tôi sẽ ân hận suốt đời, vì tôi lao động văn chương mà chưa viết một dòng nào về những chiếc xe lôi, về cuộc sống những người chạy xe lôi dầm sương dãi nắng kiếm sống lương thiện, nhọc nhằn, vì không ghi lại hình ảnh của một người bạn già mình, sau chuyến đi Bắc về, ông gọn ghẻ, hồn nhiên như trẻ con ngồi giữa những giò phong lan, những thùng tượng gỗ, lọ gốm chất chung quanh, vẫn tay chào tôi trên chiếc xe lôi , khi ấy chiều nắng xế. Ông không hề trả giá khi lên xe. Bởi những người chạy xe lôi trong thành phố này, ông coi là bạn. Bởi đó có thể là những hình ảnh cuối cùng. Của ông già. Chiếc xe lôi. Và một phần ký ức của tôi.

Tôi sẽ ân hận quay quắt khi chưa một lần bước chân lên những chiếc xe lôi, từ đây sẽ bặt tăm mù mịt…

Nhưng cuộc gặp đã không xảy ra, không có biên bản nào. Nhưng biên bản làm gì, gặp gỡ làm gì khi người ta ngay từ đầu đã quyết chí không lắng nghe nhau ?



19 comments:

  1. Mời bạn ghé thăm weblog của tôi tại địa chỉ: http://di4vn.blogspot.com. Rất nhiều bài viết về thủ thuật tin học hay và đặc sắc.

    ReplyDelete
  2. Anonymous8/16/2007

    Hoan hô cô hội đồng Hà Há Ha đã nói lên giùm những người xe lôi thấp cổ bé miệng. Đọc bài cô tui ứa nước mắt và ứa gan nữa cô ơi, vì sao chắc cô cũng hiểu.

    ReplyDelete
  3. Anonymous8/16/2007

    Xin lỗi cô Tư cho tui mượn chỗ nói chuyện phải quấy với chú em Quốc Khánh này, thấy hình mặt mũi còn non choẹt nên tui gọi bằng chú.
    Tui không biết chú ấy có được phép cô Tư để tiếp thị cái weblog "hay và đặc sắc" của chú ấy không nhưng tui thấy chỗ comment này đâu phải chỗ chú em thổi ống tà la đâu nà. Chú nhảy vô không có lấy nửa lời chào hỏi cô chủ nhà cũng không biết đãi bôi vài câu về bài viết của cổ, cứ ong óng khoe blog của mình.
    Về mặt quảng bá, chú em đã rất tinh khôn lựa ngay chóc weblog nổi tiếng để nhào vô ăn chực nhưng về mặt lễ nghĩa chú em dỡ ẹt, thiệt muốn hỏi chú con nhà ai để mắng vốn quá chừng.
    Lần nữa xin lỗi cô Tư, tui nóng tính quá cô à, bỏ qua nghen cô.

    ReplyDelete
  4. Anonymous8/16/2007

    Ha Ha,
    Xin loi co Tu nhe.
    Tui tre gio di lam roi ma ngua mieng, cung phai chia vo may cau.
    Cam on "Nac Danh" vo cung, da chi cho chu em QK bai hoc vo long trong giao tiep.
    Tui chua mo cai gi do cua chu em Quoc Khanh, nhung thoi , chac la tre nguoi non da, mien thu..

    ReplyDelete
  5. U, xin may ban dung nhat da ben duong, vua mat thoi gian vua nang ne. Cau nho nay giong nhu cuc da, minh hat no qua mot ben, di tiep, nham nho gi.

    ReplyDelete
  6. Anonymous8/16/2007

    Tui xin nghe lời cô Tư đi tiếp, ừ, mong đi dịu dàng bên cô Tư còn chưa xong vì mấy khớp xương bướng bỉnh nói gì lom khom nhặt đá bên đường, cảm ơn cô Tư nhắc nhở giùm.

    ReplyDelete
  7. Anonymous8/16/2007

    Haha. Hoi sang tui thay cai link quang cao, tui nghi tham coi TV ghet nhat la quang cao, bay gio doc blog ma cung thay quang cao. Cai chu nho nay chac minh dong da sat, bi ba con quynh cho mot tran. Hoi sang tui cung muon da cuc da nay ra mot ben duong, nhung so ... dau chan. Haha. Cam on cac ban da quynh han gium mot tran.

    ReplyDelete
  8. Anonymous8/16/2007

    Co Tu oi, trong chu ca^'m co' chu+~ ca^m.

    ReplyDelete
  9. Anonymous8/16/2007

    Cô Tư nè, chỗ tui ở nhen, họ không thèm ra oai ngăn cấm ai, chỉ lịch sự nhắc khéo:
    -thank you for not smoking
    -thank you for not littering.
    Hehe, anh nhà nước nên tập dần hai tiếng cảm ơn là vừa, mình vô WTO rồi mà, "phát triển vươn lên tầm cao mới" chớ, cảm ơn đã dẹp chiếc xe lôi( và dẹp luôn nồi cơm mấy sắp nhỏ)!

    ReplyDelete
  10. Van de cua Can Tho la co mac cai ao moi, su hao nhoang moi trong khi muc song, thu nhap cung ca tang thoi. Xe loi roi se mat, di nhien. Nhung khong phai bay gio.

    ReplyDelete
  11. Anonymous8/17/2007

    "Anh xe lôi thì không nói nhiều, từ đầu tới cuối buổi ngồi se cái nón bạc màu trong tay, trên khuôn mặt cháy nắng đen đúa buồn lo rối bời."

    Troi, ai thau duoc noi dau nay..

    ReplyDelete
  12. Tui cho ai. Co ai trong khoai dat nay. That ra nhieu nguoi thau lam. Nhung nguoi can thau thi khong thau. Vay moi tro treu.

    ReplyDelete
  13. Anonymous8/17/2007

    Tu oi
    bi kich la o cho do. Nguoi can thau thi khong thau...
    Uoc gi anh xe loi doc duoc blog nay.

    ReplyDelete
  14. Anonymous8/17/2007

    Tui tham nghi,
    Anh xe loi khong con loi xe nua
    ghe vo mot cai caphe internet
    Vo internet
    Va doc cai blog nay de thay co nhieu nguoi thau noi dau cua anh
    Troi,
    Dung la chuyen co tich Tu ha

    ReplyDelete
  15. Khong, truyen... khoa hoc vien tuong.

    ReplyDelete
  16. Anonymous8/17/2007

    Sang nay tui day luc 3 gio 35 phut.
    Ron ren vo internet (vi so khuay dong giac ngu cua nhung nguoi khac)
    Gap Tu, mung qua
    Chuyen Anh Xe Loi,
    Troi... khoa hoc vien tuong !
    Tu oi, sao ma buon vay!

    ReplyDelete
  17. Khong buon. Tu bao voi long la khong buon. mac gi ta ma buon. Chuyen ong xe loi cho dau phai chuyen ta, buon gi.
    Khong buon. Troi oi, khong buon.

    ReplyDelete
  18. Anonymous8/17/2007

    Tui thấy cô Tư bậm môi nước mắt lưng tròng khoát tay bảo "không buồn. Trời ơi, không buồn."

    ReplyDelete
  19. (Bài này cũ quá, không biết giờ kummin có ai đọc hông, hic)

    Hôm nay em đọc trên VnExpress, có bài này hay hay, gửi link để chị Tư đọc chơi cho "vui" hén ^o^
    http://vnexpress.net/Vietnam/Xa-hoi/2008/01/3B9FEB88/

    Thân mến.

    ReplyDelete